Over nieuwsgierigheid als basis voor een geslaagde dialoog
Lang, lang geleden in het oude Tibet voerden een leraar en haar leerling een gesprek over ‘de waarheid’. In de ruimte staat een bureau, met naast een pot inkt een mooie nieuwe pen, gemaakt van een vers stuk bamboe. ‘Wat is dit?’, vraagt de leraar. ‘Een pen natuurlijk’, antwoordde leerling. ‘Ok’. De leraar loopt naar het raam. Daar staat een koe te grazen. Ze steekt haar arm uit het raam met in haar hand de bamboe pen. Recht voor de neus van de koe. HAP! De pen wordt verorberd door de koe. ‘Mijn pen! Wat doe je?’ roept de leerling bozig en wat verward. De leraar reageert niet en vraagt onverstoorbaar: ‘Was het voor de koe ook een pen?’ Het blijft even stil. ‘Eh, nee de koe zag het misschien als een lekker hapje…’
We hebben de neiging om wat wij ervaren voor de werkelijkheid of waarheid aan te nemen. Jouw waarheid is echter slechts dat: joúw waarheid. Iedereen heeft een eigen uniek perspectief, ontstaan uit persoonlijke ervaringen, achtergrond en cultuur. Wat voor jou iets prettigs is, kan door mij als kwetsend worden ervaren. Ik ervaar stank, jij ervaart een hemelse geur. Jij hecht waarde aan bepaalde woorden, die ik geneuzel vind. Niets is dus iets van zichzelf: wijzelf geven betekenis aan situaties, ervaringen en voorwerpen. Dit gegeven maakt communiceren soms knap lastig. Het kan zelfs leiden tot conflicten en polarisatie.
Daarentegen zorgt het omarmen ervan voor geweldige nieuwe oplossingen, betere samenwerking, constructieve dialoog ipv discussie, nieuwsgierigheid en betere belangenafwegingen. Het is een belangrijke sleutel voor geslaagde dialoog. Maar hoe doe je dat dan?
Uitgangspunten voor een participatieve dialoog
In participatietrajecten of teamontwikkeling hanteer ik drie basisprincipes die mij helpen om een goede dialoog te voeren. Ik deel ze graag met je. Ze klinken supersimpel, maar ik de praktijk is het nog uitdagend om deze oprecht en consequent toe te passen. Als het misgaat in een dialoog, dan kan ik dat bijna altijd terugvoeren op een van deze principes.
#1 Ik ben nieuwsgierig naar het perspectief van de ander.
Oprecht luisteren naar wat een ander te zeggen heeft is een kunst. In de praktijk luisteren we vaak om van repliek te kunnen dienen. Nieuwsgierigheid bestaat ook uit de ander actief uitnodigen om te delen en zelf open vragen stellen.
#2 Mijn oplossing is niet de enige oplossing.
Sterker nog: Er ligt een enorme kracht in het combineren van ideeën. Maar dat betekent ook dat ik mijn eigen stokpaardjes soms (tijdelijk) even op stal moet laten. Dit benoem je aan het begin, bij het bespreken van de spelregels van het gesprek.
#3 Ga voor de best haalbare belangenafweging.
Besluiten worden beter van een goede belangenafweging. De eerste stap is: zorg dat álle belangen op tafel komen. Dat is een uitdaging: heb je de juiste mensen bij elkaar? Heb je niemand overgeslagen? En wat doe je als het gesprek polariseert of er conflict ontstaat? Zorg voor een goede gespreksvorm waarmee je de verschillende belangen lucht geeft.
In onze training ‘participatieve dialoog voeren’ leren Linda van der Steen en Judith Vinkenvleugel je hoe je een goede participatieve dialoog kunt voorbereiden en begeleiden. Hierbij komen ook deze basisprincipes aan bod. Naast de theorie gaan we vooral veel oefenen. Heb je behoefte om hier mee aan de slag te gaan? Neem contact op met Judith Vinkenvleugel.
Het verhaal over de koe en de pen is een fragment uit het boek 'Over de werking van yoga, een verhaal van wijsheid' van Michael Roach en Christie McNally. Een aanrader voor liefhebbers van filosofie!
Comments